Iemand in uw omgeving is overleden en u bent erfgenaam. Welke keuzes heeft u en waar moet u aan denken?
Een erfgenaam kan kiezen uit drie opties:
1. Zuiver aanvaarden
Aanvaardt u zuiver dan aanvaardt u de erfenis ‘met alles erop en eraan’. Blijkt dat de erfenis meer schulden dan bezittingen bevat (negatieve nalatenschap) dan bent u voor deze schulden aansprakelijk met uw eigen vermogen. Aanvaardt dus niet zuiver als de nalatenschap (mogelijk) negatief is of u niet bekend is wat de omvang van de nalatenschap is! Sinds 1 september 2016 geldt een nuance op voormeld uitgangspunt. Als u na zuivere aanvaarding bekend wordt met een schuld die u niet kende en ook niet behoorde te kennen dan kunt u door de kantonrechter worden gemachtigd om alsnog beneficiair te aanvaarden. Dit verzoek moet u binnen drie maanden na het bekend worden met de schuld te worden ingediend. Dit is echter geen wondermiddel. Bij onbekendheid met de omvang van de nalatenschap adviseren wij daarom de nalatenschap beneficiair te aanvaarden.
2. Beneficiair aanvaarden
Door beneficiair te aanvaarden wordt u in principe niet privé aansprakelijk voor de schulden uit de nalatenschap, maar:
a. beneficiair aanvaarden kan niet kosteloos:
- de uitvaartondernemer, makelaar, notaris en andere adviseurs die na het overlijden worden ingeschakeld moeten worden betaald;
- er zijn griffierechten verschuldigd aan de rechtbank (tarief 2016: € 123); en
- lopende verplichtingen, zoals het betalen van de maandelijkse lasten van de woning (hypotheekrente e.d.), zijn op u als erfgenaam overgegaan en moeten worden betaald;
b. de schuldeisers van de nalatenschap kunnen zich verhalen op de goederen van de nalatenschap.
De schuldeisers dienen als eerste te worden voldaan. Als na het betalen van de schuldeisers het restant van de nalatenschap wordt verdeeld over de erfgenamen en vervolgens, op een later moment, nog een schuldeiser opduikt, dan dient deze schuldeiser in beginsel alsnog te worden voldaan. Dit is echter gemaximeerd tot de waarde van hetgeen u als beneficiair aanvaard hebbende erfgenaam uit de nalatenschap hebt verkregen. Is deze waarde gedaald dan komt deze waardedaling in dat geval dus voor uw rekening en risico;
c. schiet u in ernstige mate tekort in uw verplichtingen en kan u daarvan een verwijt worden gemaakt? Dan bent u alsnog privé aansprakelijk.
Beneficiair aanvaarden brengt een formele vereffeningsprocedure met zich mee waarbij in ieder geval een boedelbeschrijving moet worden gemaakt en de bekende schuldeisers moeten worden aangeschreven en voldaan.
In bepaalde gevallen hoeft dit niet, bijvoorbeeld als er een executeur is die kan aantonen dat de nalatenschap positief is.
3. Verwerpen
Als u verwerpt dan wordt u geacht nooit erfgenaam te zijn geweest.
Verwerpen kunt u doen door, tegen betaling van griffierechten, een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank waar de laatste woonplaats van de overledene onder valt.
Heeft u verworpen dan heeft u dus geen enkel recht op goederen uit de nalatenschap, ook niet op de persoonlijke zaken zoals bijvoorbeeld foto’s, maar hoeft u de schulden van de nalatenschap ook niet te voldoen.
Het is belangrijk om niet te lang te wachten. Wilt u beneficiair aanvaarden of verwerpen maar heeft u te lang gewacht en in de tussentijd bepaalde handelingen verricht? Dan is er geen keuze meer en heeft u toch zuiver aanvaard!
Sinds 1 september 2016 bepaalt de wet dat u zuiver heeft aanvaard als u goederen van de nalatenschap verkoopt of op andere wijze aan het verhaal van de schuldeisers onttrekt, tenzij u eerder heeft verworpen of beneficiair heeft aanvaard.
Voor een advies op maat kunt u contact opnemen met Leonie Stokkel, Koen van den Berg of Julie Poos.
