18 februari , 2020

3 minuten

Opeisen erfdeel. Legitieme portie.

Kunnen een erfrechtelijke onderbedelingsvordering en een legitieme portie worden opgeëist als er geen liquiditeiten aanwezig zijn in een nalatenschap die zuiver aanvaard is?

Samenvatting

Erflater heeft bij testament één kind onterfd (eiseres) en hij heeft zijn twee andere kinderen tezamen met de kinderen van een vooroverleden kind alsmede de kinderen van eiseres tot erfgenamen benoemd.

Een van de kinderen van erflater is tevens tot executeur benoemd. De erfgenamen hebben de nalatenschap zuiver aanvaard. Het huwelijk van erflater is in 2007 ontbonden door het overlijden van moeder. Moeder heeft een testament gemaakt met daarin een ouderlijke boedelverdeling en bij akte van verdeling zijn de vorderingen van de kinderen vastgesteld. Erflater heeft een hypothecaire geldlening verstrekt aan derden die afloopt in 2031. Eiseres heeft haar moederlijke erfdeel opgeëist en aanspraak op haar legitieme portie gemaakt. De executeur heeft vervolgens een voorschot op de moederlijke erfdelen uitgekeerd. In deze procedure heeft eiseres gevorderd dat de erfgenamen haar vorderingen vermeerderd met wettelijke rente uit dienen te keren. De gedaagden hebben als verweer aangevoerd dat het op dit moment niet mogelijk is om tot volledige uitbetaling van het resterende moederlijke erfdeel en tot betaling van de legitieme portie over te gaan omdat een deel van de gelden vastzit in de hypothecaire geldlening. Gedaagden voeren aan dat het strijdig is om eiseres uit te keren alsmede haar rente uit te keren vanwege het uitgangspunt dat erfgenamen op gelijke wijze dienen te worden behandeld.

Rechtbank:

Tijdens de comparitie van partijen is de vraag gesteld of sprake is van misbruik van bevoegdheid door de onderhavige vorderingen in te stellen en deze procedure te voeren. Deze vraag wordt door de rechtbank ontkennend beantwoord. Van misbruik van bevoegdheid zou volgens de Hoge Raad pas sprake zijn als eiseres haar vorderingen had gebaseerd op feiten en omstandigheden waarvan zij de onjuistheid kende of had behoren te kennen of op stellingen waarvan zij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden. Daarvan is niet gebleken. Op grond van de wet is eiseres bevoegd tot het instellen van de onderhavige vorderingen.

Het toewijzen van de onderhavige vorderingen kan echter naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn. Bij de vaststelling van wat redelijkheid en billijkheid eisen moet onder meer rekening worden gehouden met de persoonlijke belangen die in deze zaak zijn betrokken. Ondanks het bepaalde in art. 4:184 lid 2 aanhef en onder a BW gaat het in deze zaak niet alleen om een rechtsverhouding tussen schuldeiser en erfgenamen, maar tevens om een familierechtelijke verhouding. De persoonlijke belangen van gedaagden kunnen het toekennen van de vordering in de weg staan. Nu een deel van de gelden van de nalatenschap vast zit in een hypothecaire geldlening en onweersproken is dat gedaagden niet over (voldoende) liquide middelen beschikken om het moederlijk erfdeel en de legitieme portie te voldoen, is naar het oordeel van de rechtbank toewijzing van de vorderingen van eiseres naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.

Verwant oordeel

Zie ook HR 6 april 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV7828: waarin de HR zich uitlaat over de vraag wanneer er sprake is van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen door het aanspannen van een procedure.

Wenk

De rechtbank zet in deze beschikking een wettelijk uitgangspunt opzij met gebruikmaking van de redelijkheid en billijkheid. Dat is onder andere waar de redelijkheid en billijkheid voor dient. Evengoed dient er wel een goed onderbouwde overweging aan ten grondslag liggen voordat dit middel wordt ingezet. Waar de wetgever de belangen van een schuldeiser op diverse plekken in de wet uitdrukkelijk beschermd komen de overwegingen om in dit geval de belangen van een schuldeiser opzij te zetten enigszins mager over. Wat in deze beschikking ten aanzien daarvan geconstateerd kan worden is dat er een familierechtelijke band bestaat tussen de partijen en voorts dat er geen liquide middelen aanwezig zijn om de vorderingen te voldoen. De belangen van de erfgenamen gaan voor op de belangen van de legitimaris/schuldeiser waardoor een in beginsel rechtens opeisbare vordering de komende 12 jaar niet uitgekeerd hoeft te worden. Dat eiseres gebruik wenst te maken van haar wettelijk toekomende recht tot beslaglegging op volgens de wet verhaalbaar vermogen wordt uitdrukkelijk meegenomen om haar die mogelijkheid te ontnemen. Dit is namelijk in strijd met de belangen van de schuldenaren en die gaan in dit geval voor.

Had de eiseres moeten vorderen dat de hypothecaire vordering verkocht moest worden? Als men namelijk een casus gelijk aan die van de onderhavige schetst maar dan zonder executeur en waarbij de erfgenamen beneficiair hadden aanvaard, waren de vereffenaars zelfs verplicht geweest om dat te doen. Er had dan namelijk vereffend moeten worden en derhalve dienden de erfgenamen de goederen van de nalatenschap te gelde te maken om de schulden te kunnen voldoen. Zij hadden dan in beginsel een koper moeten zoeken voor de hypothecaire geldvordering om vervolgens met de verkoopopbrengst de schulden, waaronder die van eiseres, te voldoen.

Of zou het onredelijk en onbillijk zijn om van de vereffenaars te vragen om die hypothecaire vordering in het kader van de vereffening te verkopen?

Opeisen erfdeel. Legitieme portie.

Wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022

Het wetsvoorstel Wet pensioenverdeling bij scheiding 2022 (Wps 2022) was oorspronkelijk genaamd Wps 2021 en zou inwerkingtreden per 1 januari 2021.

Kun je jouw legitieme portie opeisen als er geen geld in de nalatenschap aanwezig is?

Kan een legitimaris betaling vorderen van diens legitieme portie in een nalatenschap van zijn ouder als er geen liquide middelen aanwezig zijn om deze uit te kunnen voldoen?

Tarieven en vrijstellingenschenk- en erfbelasting 2020

Voorlopig heeft de overheid aangegeven dat de volgende tarieven van toepassing zijn als u in 2020 een schenking ontvangt of als u een erfenis krijgt van iemand die in 2020 is overleden.

Overlijden langstlevende ouder

Het samengestelde gezin komt steeds vaker voor in Nederland. Een samengesteld gezin is een gezin waarin twee partners een relatie hebben terwijl zij kinderen uit een andere relatie hebben.

Een vraag over Opeisen erfdeel. Legitieme portie.?

Stel direct uw vraag.